آموزش استفاده صحیح کودکان از فضای مجازی
آموزش استفاده صحیح کودکان از فضای مجازی
آموزش استفاده صحیح کودکان از فضای مجازی اهمیت بسیار زیادی دارد. چراکه این روزها کودکان و نوجوانان مدت زمان زیادی را به گشت و گذار در این فضا اختصاص می‌دهند.
به طور کلی می‌توان گفت فضای مجازی و اینترنت بخش وسیعی از زندگی کودکان و نوجوانان شده و علاوه بر رشد اجتماعی و افزایش قدرت خلاقیت آن‌ها آسیب‌هایی را نیز به همراه دارد.
در این مقاله به دنبال ارائه راهکارهایی به منظور آموزش استفاده صحیح کودکان از فضای مجازی هستیم.
اما پیش از آن مزایا و معایب این فضا را مرور و بررسی خواهیم کرد.
پس اگر شما هم از دغدغه‌مندان این حوزه هستید با ما همراه باشید.
مزایا و معایب فضای مجازی برای کودکان
پیش از ارائه راهکارهایی به منظور آموزش استفاده صحیح کودکان از فضای مجازی و اینترنت آشنایی با مزایا و معایب این فضا ضرورت دارد.
کودکان می‌توانند با استفاده از بستر اینترنت و جستجو در آن به سرگرمی‌ها و بازی‌های مناسب دسترسی داشته باشند و از متون و محتواهای آموزشی ارائه شده در آن استفاده کنند.
در حقیقت این فضا بستری بسیار مناسب برای دسترسی نامحدود به اطلاعات است.
اطلاعاتی که می‌توانند در مسیر رشد و پرورش ذهنی و قوای جسمی کودک مورد استفاده قرار بگیرند و یا به پیشرفت تحصیلی او کمک کنند.
بسیاری از کودکان با استفاده از این فضا و جستجو در آن شیوه ارتباط و تعاملات صحیح با دیگران را آموخته و یاد می‌گیرند که چطور باید از یک نرم‌افزار و یا برنامه خاص استفاده کنند.
با وجود این مزایا این فضا معایبی هم دارد که به هیچ عنوان نباید از آن غفلت شود:
مطالب و متون غیر اخلاقی و نامناسب:
از آنجایی که بستر اینترنت، فضایی کنترل نشده است و محیطی باز دارد، پس امکان انتشار هرگونه محتوایی نیز در آن وجود خواهد داشت و همین عامل این بستر را برای کودکان تهدید آمیز، نامناسب و نا ایمن می‌سازد.
خیال بافی و رفتارهای پرخاشگرانه:
یکی دیگر از آسیب‌هایی که اینترنت برای بسیاری از کودکان به همراه داشته رشد و افزایش خیال بافی بوده و به دنبال آن رفتارهای پرخاشگرانه‌ای که از کودک و یا نوجوان سر زده است.
این خطر متوجه کودکانی می‌شود که بیش از حد معمول در این فضا وقت می‌گذرانند.
به همین دلیل مرز میان واقعیات و تخیلات را گم کرده و به بروز رفتارهای پرخاشگرانه و خلاف واقع و ضد اجتماع تمایل پیدا می‌کنند.
چنین کودکانی به مرور زمان نسبت به احساس، رفتار و عملکرد دیگران بی‌تفاوت شده و درد و رنج سایرین برای آن‌ها اهمیت ندارد.
بسیاری از کودکان در فضای مجازی به بازی روی می‌آورند و بازی‌هایی را انجام می‌دهند که خشونت بسیار بالایی دارد. انجام چنین بازی‌هایی به طور حتم کودک و یا نوجوان شما را خشن و عصبانی بار خواهد آورد.
این افراد تمایل پیدا می‌کنند که خشونت‌های فرا گرفته شده از فضای مجازی را در واقعیت نیز پیاده کنند.
الگویابی و تقلید:
ممکن است در این فضا کودک با الگوهایی آشنا شده و سعی در تقلید از آن‌ها داشته باشد که برای او مناسب نیستند و یا حتی با افزایش استفاده از فضای مجازی به اینترنت اعتیاد و یا وابستگی پیدا کنند.
کاهش ارتباطات و تعاملات اجتماعی:
از دیگر معایب و آسیب‌های بستر اینترنت در صورت عدم آموزش استفاده صحیح کودکان از فضای مجازی می‌توان به کاهش ارتباطات و تعاملات اجتماعی اشاره کرد و یا از دست دادن تمرکز حین مطالعه را نام برد.
این فضا ممکن است فشارهای روانی بر روی کودک ایجاد کند و یا احتمال انتشار اطلاعات شخصی را افزایش دهند.
حتی کودک و یا نوجوان شما ممکن است با تهدیدات ورود به حریم شخصی مواجه شود.
وجود این معایب و آسیب‌های بی‌شمار دیگر آموزش استفاده صحیح کودکان از فضای مجازی را ضرورت می‌بخشد و والدین باید در این زمینه احساس تکلیف کنند.
راهکارهای آموزش استفاده صحیح کودکان از فضای مجازی
آشنا کردن کودک با اینترنت
بهتر است خودتان پیش قدم شده و اینترنت و فضای مجازی را به کودک آموزش دهید و او را با این فضا آشنا سازید.
در این صورت این امکان را به دست می‌آورید تا وی را با وب سایت‌ها و یا حتی برنامه‌هایی آشنا کنید که مطمئن هستید جنبه آموزشی، سرگرمی، بازی و… دارند.
اگر خودتان این کار را انجام ندهید کودک شما از افراد دیگری آموزش خواهد دید.
افرادی که به طور حتم به اندازه شما دلسوز کودکتان نخواهند بود و ممکن است او را با سایت‌ها و یا محتواهایی آشنا کنند که به آسیب‌های روحی و جسمی او منجر می‌گردد.
پس اگر می‌خواهید کودک شما با بخش‌های مثبت فضای مجازی و اینترنت آشنا شود خودتان دست به کار شده و علاقه‌های کودک خود را درک و شناسایی کنید.
پس از درک علایق و سلایق وی می‌توانید به دنبال سایت‌ها و یا اپلیکیشن‌های مجازی باشید که مطابق با علایق کودک شما طراحی شده‌اند.
سپس او را تشویق و ترغیب به استفاده از برنامه‌هایی کنید که با علایق و نیازهای وی متناسب و سازگار هستند.
عدم افشای اطلاعات شخصی در اینترنت
بسیاری از کودکان بدون اینکه اطلاعات کافی داشته باشند و یا مسائل امنیتی را در نظر بگیرند، اطلاعات مالی، کارت‌های بانکی و یا حتی اطلاعات شخصی، مانند آدرس ایمیل، نام و آدرس مدرسه، عکس‌های خصوصی و… را در اختیار افراد و کاربرانی قرار می‌دهند که از آن‌ها هیچگونه شناختی ندارند.
اگر کودکان با هکرها و یا مجرمان سایبری در تماس قرار بگیرند و این اطلاعات را با آن‌ها به اشتراک بگذارند آسیب‌های بسیار زیادی را متحمل خواهند شد.
پس پیش از اینکه این فضاها و تکنولوژی را در اختیار کودک و یا نوجوان خود قرار دهید به او تاکید کنید که هیچگاه مسائل و اطلاعات شخصی خود را با دیگران به اشتراک نگذارد.
استفاده از نرم‌افزارهای محافظ
در حال حاضر و به منظور حفظ حریم خصوصی افراد، نرم‌افزارها و برنامه‌هایی خاص طراحی و تولید شده‌اند که می‌توانند میزان دسترسی کودکان و یا حتی نوجوانان را به برخی از وب سایت‌ها و یا شبکه‌های نامناسب محدود و یا فیلتر نمایند.
پس اگر به آموزش استفاده صحیح کودکان از فضای مجازی تمایل دارید بهتر است از این نرم‌افزارها برای حفظ امنیت بیشتر کودک خود کمک بگیرید. کودک شما نباید به هرگونه اطلاعات و یا محتواهای نامناسب دسترسی داشته باشد.
چراکه امکان دارد با مخاطرات روحی و جنسی روبرو شود. مخاطراتی که هرچند به لحاظ فیزیکی کودک شما را تهدید نمی‌کنند، اما روح و روان وی را دچار آسیب‌های فراوانی خواهند کرد.
برای مثال بسیاری از کودکان در فضاهای نا ایمن و محافظت نشده مجازی، ایمیل‌ها و یا چت‌هایی را دریافت کرده‌اند که موجب احساس ترس شدید، افسردگی و یا خجالت در آن‌ها شده و عزت نفس‌شان را تحت تاثیر قرار داده است. این عوامل و آسیب‌ها سلامت روانی کودک شما را تهدید خواهند کرد.
انتخاب محل مناسب برای کامپیوتر و نظارت بر گوشی‌های هوشمند
اگر از کامپیوتر استفاده می‌کنید هرگز آن را در اتاق کودک جای ندهید. بهتر است یک محل پر رفت و آمد در خانه مانند اتاق نشیمن را برای آن در نظر بگیرید تا کنترل و نظارت بیشتری بر عملکرد کودک داشته و بدانید از کدام محتواها و وبسایت‌ها استفاده می‌کند.
از سوی دیگر از نظارت و کنترل بر گوشی‌های هوشمند، تبلت‌ها و…. غفلت نکنید و این ابزارها را بدون هیچگونه کنترل و مدیریتی به کودک واگذار ننمایید. نظارت و کنترل والدین بر گشت و گذار و پرسه‌های کودک و نوجوان در فضای مجازی و اینترنت باید غیر مستقیم باشد.
اگر به شکل مستقیم در گشت و گذارهای وی در این فضا دخالت داشته باشید او را انسانی پنهان کار بار خواهید آورد که دیگر به شما اعتماد نخواهد کرد.
انتخاب الگوها و متون و محتوای مناسب
حواستان باشد که کودک شما کدام افراد را به عنوان الگو در نظر گرفته به دنبال شبیه شدن به او است و یا از وی تقلید می‌کند. سعی داشته باشید خود الگویی مناسب برای کودکتان باشید.
وقتی گوشزد می‌کنید که نباید مدت زمان زیادی را در فضای اینترنت به گشت و گذار مشغول شود. خودتان هم به این قانون پایبند باشید و استفاده گوشی و یا تلفن همراه را برای خود نیز محدود به ساعاتی مشخص سازید.
بهتر است بیشتر اوقات خود را به بازی با کودک اختصاص داده و یا در کنار او تلویزیون تماشا کنید تا او در فضای مجازی به تنهایی رها نشود.
جلب اعتماد کودکان
یکی از مهم‌ترین مواردی که باید در آموزش استفاده صحیح کودکان از فضای مجازی به آن توجه داشته باشید جلب اعتماد کودک است. برای این کار باید با وی به اندازه کافی مهربان باشید.
اگر کودک در این فضا با تهدید و یا آسیب مواجه شد و یا اشتباهاً خطایی انجام داد، به طور حتم آن را با شما در میان خواهد گذاشت و این عامل نیز جلوی بسیاری از آسیب‌ها را خواهد گرفت.
عدم نصب برنامه‌های نامناسب و شبکه‌های اجتماعی
اگر کودک شما زیر ۱۰ سال سن دارد نباید برای او شبکه‌های اجتماعی را نصب کنید.
به ویژه شبکه‌هایی مانند اینستاگرام، تلگرام و…. چراکه فضای باز و نامحدود این شبکه‌ها به طور حتم برای کودک شما مشکلاتی را به وجود خواهند آورد.
به جای این کار به کودک خود شیوه صحیح کار کردن با نرم‌افزارهای مختلف را آموزش دهید و یا مفاهیم ساده را بیاموزید.
وضع قوانین کاربردی
در منزل خود قوانینی برای استفاده صحیح از اینترنت و فضای مجازی وضع کنید.
در این قوانین زمان استفاده از فضای مجازی را تعیین کنید تا کودک بداند در چه ساعاتی از شبانه روز اجازه استفاده از اینترنت را دارد.
و یا طی چه مدت زمانی می‌تواند از این بستر استفاده کند. حتی مشخص کنید که چه استفاده‌هایی از این فضا ممنوع است و دلایل آن‌ها را نیز برای او بازگو کنید
خانه خلاقیت ♥♥♥
